#166. Coach - Người dẫn dắt (Từ khoá số 9)
Từ nơi bạn đang đứng, đến nơi bạn muốn đặt chân - Đó là nơi người coach xuất hiện.
Trong hành trình khám phá chuỗi 11 từ khóa truyền cảm hứng từ cuốn Aspire - Thuật Dụng Ngôn của Kevin Hall, chúng ta đã đi qua nhiều khái niệm đặc biệt giúp định hình tư duy lãnh đạo. Tiếp nối mạch ý tưởng đó, bản tin kỳ này giới thiệu từ khóa thứ 9 - một từ khoá vừa lạ vừa quen: “Coach” – Người dẫn dắt/ Nhà khai vấn.
Đây không chỉ là vai trò của một huấn luyện viên thông thường, mà còn là hình ảnh ẩn dụ cho phong cách lãnh đạo biết khơi mở tiềm năng, tin tưởng vào ánh sáng bên trong mỗi người và đồng hành cùng người khác trên con đường phát triển.
Ý nghĩa nguyên gốc của “Coach” - Người dẫn dắt
Thuật ngữ “coach” ban đầu xuất phát từ một cỗ xe ngựa. Vào thế kỷ 15, tại ngôi làng Kocs ở Hungari, những chiếc xe ngựa với hệ thống lò xo giảm xóc đặc biệt đã được chế tạo để chở giới quý tộc một cách êm ái, thoải mái trên những con đường gập ghềnh. Từ “coach” trong tiếng Anh ra đời từ chính tên ngôi làng này, và ban đầu chỉ loại xe chuyên chở người quan trọng đến đích của họ một cách dễ dàng.
Dù thời gian trôi qua, ý nghĩa cốt lõi của từ “coach” hầu như không thay đổi: một “coach” là một phương tiện (hoặc người) có thể đưa một người từ nơi họ đang đứng đến nơi họ muốn đến. Cho đến nay, coach - nhà khai vấn, cũng chỉ hành động đồng hành cùng người khác, trân quý năng lực và tiềm năng bên trong họ, và giúp họ đạt được những mục tiêu trong cuộc sống nhờ những nguồn lực sẵn có và đủ đầy đó.
Vào khoảng năm 1830, sinh viên Đại học Oxford thậm chí dùng “coach” như tiếng lóng chỉ gia sư – người “chở” họ vượt qua các kỳ thi cam go. Như Kevin Hall nhấn mạnh, “coach” luôn hàm ý một người dẫn dắt giúp người khác đạt được mục tiêu của mình.
Nhà lãnh đạo như một nhà khai vấn
Kevin Hall gợi lên hình ảnh người coach như một bạn đồng hành trên con đường thành công. Người coach không phải là “ông chủ” hò hét mệnh lệnh, mà giống người cầm lái ngồi cạnh, cùng thảo luận con đường với người lát – họ chỉ ra những chỗ ngoặt gắt, ổ gà hay nguy hiểm trên đường để tránh, giúp hành trình trở nên an toàn và hiệu quả hơn.
Nói cách khác, người coach dẫn dắt với tầm nhìn và sự tôn trọng, chứ không thao túng hay ép buộc. Họ giúp người được dẫn dắt tránh những ngõ cụt và đi đường vòng không cần thiết, đưa người đó đến đích một cách thuận lợi và hiệu quả nhất.
Ngày nay, nhiều chuyên gia lãnh đạo cho rằng một nhà quản lý giỏi cũng chính là một nhà coach giỏi. Tạp chí Harvard Business Review kết luận rằng vai trò của nhà quản lý hiện đại suy cho cùng đang chuyển thành vai trò của một người coach. Khi lãnh đạo xem mình là “nhà khai vấn” cho đội ngũ, họ sẽ khuyến khích nhân viên tự chủ, sáng tạo và gắn kết hơn với công việc. Họ xây dựng mối quan hệ tin cậy, nơi mỗi cá nhân cảm thấy được thấu hiểu và trân trọng.
Các “Leader As Coach” nổi tiếng
Phong cách “Leader As Coach” - người lãnh đạo khai vấn, đang ngày càng trở nên phổ biến và chứng minh hiệu quả. Dưới đây là 2 chia sẻ của một số nhà lãnh đạo nổi tiếng trên thế giới.
Bill Gates – Đồng sáng lập Microsoft, nhà từ thiện toàn cầu
Bill Gates tin rằng mọi người đều cần có một người “coach” để liên tục cải thiện bản thân. Trong bài nói chuyện TED năm 2013, ông mở đầu bằng thông điệp mạnh mẽ: “Everyone needs a coach. It doesn't matter whether you're a basketball player, a tennis player, a gymnast or a bridge player.” (Ai cũng cần một người huấn luyện. Dù bạn là vận động viên bóng rổ, quần vợt, thể dục dụng cụ hay người chơi bài bridge cũng vậy). Gates nhấn mạnh rằng ngay cả những người giỏi nhất cũng cần nhận phản hồi và góp ý để tiến bộ – tương tự như cách các vận động viên hàng đầu luôn có huấn luyện viên theo sát.
Eric Schmidt – Cựu CEO của Google
Eric Schmidt là một ví dụ điển hình về lãnh đạo áp dụng coaching cả cho bản thân lẫn đội ngũ. Khi còn điều hành Google, ông đã mời cố vấn huyền thoại Bill Campbell làm “coach” cho mình. Ban đầu, Schmidt nghi ngại về việc cần huấn luyện viên cho một CEO nhiều kinh nghiệm, nhưng sau đó ông thừa nhận “that’s not what a coach does… They have to watch you and get you to be your best” – huấn luyện viên không cần giỏi hơn bạn ở lĩnh vực của bạn, mà họ quan sát và giúp bạn đạt được phiên bản tốt nhất của chính mình.
Câu hỏi chiêm nghiệm dành cho nhà lãnh đạo
Điều gì cho thấy tôi đang thực sự đóng vai trò là một người coach trong đội ngũ? Khi nào tôi có xu hướng rơi vào vai trò của người giao việc hơn là người khai mở?
Tôi đang làm gì để hiểu rõ hơn về mục tiêu, giá trị và điểm mạnh độc đáo của từng thành viên trong nhóm?
Trong những tình huống thường ngày, tôi đặt ra những câu hỏi nào để giúp đồng đội tự tìm ra giải pháp, thay vì chỉ đưa ra hướng dẫn?
Nếu muốn dịch chuyển từ người chỉ đạo sang người khai vấn, tôi cần điều chỉnh điều gì trong cách lắng nghe, phản hồi hoặc tương tác của mình?
“Coach” – Người dẫn dắt – nhắc nhở chúng ta rằng sứ mệnh cao cả của người lãnh đạo không phải là đứng đầu và ra lệnh, mà là đồng hành và nâng đỡ. Khi người lãnh đạo trở thành một nhà coach đích thực, họ không chỉ khai mở tiềm năng của đội ngũ, giúp người khác đạt được ước mơ, mà còn tạo ra giá trị bền vững cho chính tổ chức và bản thân mình. Hãy nhớ rằng, khi bạn giúp thuyền của người khác cập bến, chiếc thuyền của chính bạn cũng sẽ tới đích! Hẹn gặp bạn trong tuần tiếp theo.
Bài thực hành tỉnh thức hôm nay mà chúng tôi gợi ý bạn là ‘Tấm gương phản chiếu'.
Không dễ để tự nhận ra những yếu điểm của mình. Nếu những người xung quanh là một tấm gương phản chiếu mình một cách khách quan thì mỗi người chúng ta gặp và tương tác đều là một món quà mà vũ trụ gửi đến cho chúng ta.
Hãy nhớ rằng, những điều bạn nhìn thấy ở người khác thường phản chiếu điều đang có trong chính mình, phẩm chất tốt đẹp, những điều cần được cải thiện hoặc thay đổi. Khi trong chúng ta xuất hiện cảm xúc không thích, không gần gũi, không kết nối… với ai đó, đấy chính là lúc chúng ta nên quay trở về bên trong mình và tự hỏi mình nhìn thấy điều gì của họ trong chính mình. Những hình ảnh phản chiếu đó nói lên điều gì về bản thân bạn?
Tuần này, bạn hãy thử chọn một tình huống cụ thể để làm thí nghiệm này nhé. Hay thử tìm kiếm những phẩm chất tốt đẹp, những điều cần được cải thiện hoặc thay đổi thông qua người khác.
Leader As Coach là bản tin hàng tuần dành cho tất cả những ai muốn ứng dụng coaching và mindfulness vào công việc và cuộc sống của mình. Tại bản tin này, chúng tôi sẽ gợi ý một bài học lãnh đạo bằng kỹ năng coaching đơn giản, dễ áp dụng. Đồng thời, chúng tôi cũng chia sẻ với bạn một bài thực hành tỉnh thức nho nhỏ để giúp bạn luôn hiện diện trong hiện tại, thấu hiểu bản thân, cân bằng cảm xúc, từ đó làm thật tốt công việc lãnh đạo của mình. Bản tin sẽ được gửi vào 10h sáng thứ 5 hàng tuần.
Nếu bạn cảm thấy bản tin này là hữu ích, hãy chia sẻ nó với những người xung quanh nhé!