[Leader As Coach 30] Bản chất của sự cầu toàn hóa ở người lãnh đạo
Trong nhiều trường hợp, sự cầu toàn của người lãnh đạo lại là tác nhân làm giảm hiệu suất công việc và làm chậm lại quá trình phát triển của doanh nghiệp.
Đã bao giờ bạn tốn hàng giờ sửa đi sửa lại một công việc vì bạn cảm thấy có một điều gì đó vẫn chưa ổn, vẫn chưa đạt chất lượng tốt nhất? Đã bao giờ bạn trì hoãn một việc quan trọng nào đó, ví dụ như ra mắt một sản phẩm mới, duyệt một tài liệu doanh nghiệp,…. vì bạn cảm thấy chưa sẵn sàng, chưa có sự chuẩn bị tốt nhất.
Sự cầu toàn có thể giúp bạn và nhân viên của mình nâng cao chất lượng công việc, đạt tiêu chuẩn cao cho những sản phẩm dịch vụ và tác phong làm việc của mình. Thế nhưng, trong nhiều trường hợp, sự cầu toàn của người lãnh đạo lại là tác nhân làm giảm hiệu suất công việc và làm chậm lại quá trình phát triển của doanh nghiệp.
Trong bản tin tuần này, Leader As Coach muốn khám phá sâu hơn vào sự cầu toàn của người lãnh đạo, và gợi ý một số tư duy mới để lãnh đạo có thể tự làm việc với tính cầu toàn trong mình.
Chuyện gì xảy ra khi lãnh đạo cầu toàn?
Có nhiều tranh luận về mặt tích cực và tiêu cực của sự cầu toàn, về việc chúng ta nên đề cao hay nên giảm thiểu sự cầu toàn trong môi trường làm việc. Như đã nói, sự cầu toàn đôi khi là tác nhân tốt khiến đội ngũ câng cao chất lượng công việc. Tuy nhiên, sự cầu toàn cũng ảnh hưởng đến hiệu suất và tinh thần của chính người lãnh đạo cũng như đội nhóm của mình. Cụ thể như sau:
1. Sự cầu toàn gây tốn thời gian và giảm hiệu suất
Hãy nhớ rằng, bất cứ giây phút bạn dành để hoàn hảo hóa một công việc (vốn đã tương đối ổn), bạn đang đánh đổi thời gian của mình để thực hiện những việc tiếp theo. Đó là chi phí cơ hội bạn cần cân nhắc. Nếu như công việc đó đã đủ tốt, việc chỉnh sửa đi chỉnh sửa lại nhiều lần rất có thể chỉ là việc làm tốn thời gian. Đôi khi, “nút cổ chai” trong chuỗi công việc của tổ chức lại bị tồn đọng ở chính người lãnh đạo.
2. Sự cầu toàn của lãnh đạo khiến nhân viên áp lực
Trong vai trò của nhân viên, họ luôn muốn làm tốt nhất công việc của mình để quản lý lãnh đạo không phải “nhúng tay” vào chỉnh sửa quá nhiều. Thế nhưng, khi thấy lãnh đạo vẫn luôn tốn rất nhiều thời gian xem xét, họ bắt đầu nảy sinh tâm lý nghi ngờ bản thân, nghĩ rằng mình chưa đủ tốt, lo lắng thường trực trong những lần làm việc tiếp theo vì không biết mình đã làm đúng ý cấp trên chưa. Tất cả những điều này tạo nên tâm lý e dè, chần chừ, lo lắng cho những nhân viên thường xuyên phải làm việc cùng một lãnh đạo cầu toàn. Hơn nữa, nhiều lãnh đạo cầu toàn sẽ yêu cầu nhân viên chỉnh sửa đi chỉnh sửa lại nhiều lượt cho một công việc, điều này cũng tạo áp lực và cả sự khó chịu vì bản thân họ đôi khi cũng không hiểu ý nghĩa của việc chỉnh sửa này.
3. Tư duy cầu toàn làm giảm khả năng sáng tạo
Về bản chất, tư duy cầu toàn là tư duy ngăn chặn một kết quả tiêu cực, giảm thiếu tối đa tỷ lệ thất bại. Điều này có tác động thay đổi hành vi, nhưng lại xuất phát từ những động cơ tiêu cực. “Tôi làm như vậy vì tôi không muốn có lỗi sai”. Tư duy phòng trừ này không phải tư duy tốt nhất để thúc đẩy sự sáng tạo đột phá.
Bản chất của sự cầu toàn
Brené Brown, nhà nghiên cứu, tác giả của những cuốn sách nổi tiếng như “Dấn thân vào hoang dã”, “Dám lãnh đạo”,..., đã đưa ra một số quan điểm mới mẻ về sự cầu toàn.
Khi nghiên cứu về mối quan hệ giữa sự cầu toàn với tính dễ bị tổn thương, Brené đã chia sẻ rằng: Chủ nghĩa hoàn hảo là một hệ thống niềm tin gây nghiện và có tính tự huỷ hoại bản thân (self-destructive) rằng: “Nếu tôi trông hoàn hảo và làm mọi thứ hoàn hảo, tôi có thể tránh hoặc giảm thiểu cảm giác khó chịu, đau khổ khi bị đổ lỗi, phán xét”. Hơn nữa, chủ nghĩa hoàn hảo cũng khiến chúng ta có những cuộc hội thoại không lành mạnh với chính bản thân mình: Tôi chưa đủ giỏi để làm việc này/ Tôi chưa sẵn sàng để làm việc này/ Mọi người sẽ đánh giá con người tôi khi thấy tôi làm vậy…
Cũng theo Brené , chủ nghĩa hoàn hảo không giúp chúng ta phát triển bản thân. Cốt lõi của sự hoàn hảo là việc cố gắng đạt được sự chấp thuận, kỳ vọng quá cao vào cách mọi người đón nhận và đánh giá bản thân mình. Như vậy, trọng tâm không phải là “tôi đang phát triển như thế nào”, mà là “mọi người sẽ đánh giá tôi ra sao”. Chủ nghĩa hoàn hảo cũng không phải chìa khoá để đạt được thành công. Nỗi sợ thất bại, sợ mắc sai lầm, sợ không đáp ứng được kỳ vọng của người khác khiến những người cầu toàn e dè trong việc chấp nhận rủi ro và tiến lên phía trước. Họ trở nên thận trọng với tất cả những việc họ làm hoặc không làm, những quyết định họ lựa chọn hay không lựa chọn.
Thay vì cầu toàn, lãnh đạo nên phát triển điều gì?
Chúng ta không kỳ vọng vào sự hoàn hảo không có nghĩa là chúng ta không tiếp tục phát triển, không đặt mục tiêu, không nỗ lực. Trái lại, chúng ta đặt mình trong một tâm thế lành mạnh hơn cho sự phát triển. Hai từ khóa mà chúng tôi muốn nhấn mạnh vào sự phát triển liên tục (life-long improvement) và sự chấp nhận bản thân (self-acceptance). Tự chấp nhận bản thân không có nghĩa là tự mãn, mà là bạn ở trong trạng thái khiêm tốn tò mò, sẵn sàng học hỏi, chấp nhận rằng mình không biết tất cả, mình không giỏi tất cả mọi thứ ngay lập tức. Việc phát triển liên tục với một tâm thế khiêm tốn, tò mò, tận hưởng sẽ giúp cho cuộc hành trình của bạn có nhiều bước tiến thú vị, thay vì căng thẳng áp lực. Bạn sẽ phát hiện ra nhiều điều mới mẻ ở chính bản thân mình trong vai trò lãnh đạo, và ở cả đội ngũ nhân sự của mình.
Đồng thời, chúng tôi gợi ý bạn một số câu hỏi self-coach để giúp bạn tránh rơi vào bẫy cầu toàn:
Định kỳ hàng tuần, hàng tháng, hãy đặt câu hỏi cho bản thân mình rằng: Tôi có đang né tránh điều gì vì tôi không muốn mắc sai lầm không? Có tình huống nào mà sự cầu toàn của tôi làm ảnh hưởng đến chất lượng công việc của chính tôi và của đội nhóm?
Đứng trước một tình huống không chắc chắn và có thể khiến sự cầu toàn của bạn lên tiếng, hãy hỏi bản thân rằng: Điều tồi tệ nhất có thể xảy ra nếu khi tôi quyết định đi tiếp là gì? Trong tình huống tồi tệ đó, tôi có thể làm gì để cải thiện tình hình?.
Phát triển bản thân là điều cần thiết và đặc biệt quan trọng để người lãnh đạo vững vàng chèo lái doanh nghiệp trong giai đoạn nhiều biến động như hiện tại. Thế nhưng, trên cả hành trình phát triển bản thân không điểm dừng ấy, chúng tôi chúc bạn có thể quản lý tốt sự cầu toàn trong mình để tập yêu thương “những vết nứt vàng” (kintsugi) của mình và của những người xung quanh nhiều hơn nữa.
Trong những tình huống căng thẳng, bạn thường làm gì để quản lý cảm xúc bên trong mình? Tuần này, bản tin Leader As Coach muốn gửi đến bạn bài thực hành “Một vòng hít thở trọn vẹn”. Một vòng hít thở trọn vẹn có nghĩa là một lần hít vào và thở ra thật chậm và sâu.
Khi mới thực tập, chúng ta sẽ có thể thấy một hơi thở qua đi mà chưa kịp cảm nhận gì. Tuy nhiên, vào một thời điểm khó khăn, nếu kịp nhớ ra và hít thở một hơi thật chậm và sâu - giữ hơi thở trong lồng ngực một chút rồi mới thở ra, bạn sẽ thấy được sự nhiệm màu của hơi thở. Nó giống như một cái phanh, tránh cho chúng ta lao vào một cuộc khẩu chiến và thốt ra những lời nói nặng nề, thiếu sáng suốt; làm hỏng hình ảnh bản thân và gây tổn thương cho người khác… Nó cũng là cái phao để ta bám vào trước khi bị chìm xuống dưới những cơn sóng lo âu, sợ hãi và căng thẳng.
Tuần này, bạn hãy thử thực hành và quan sát xem: Hít thở một vòng trọn vẹn đã tác động đến trạng thái tâm trí và cơ thể bạn như thế nào?
Leader As Coach là bản tin hàng tuần dành cho tất cả những ai muốn ứng dụng coaching và mindfulness vào công việc và cuộc sống của mình. Tại bản tin này, chúng tôi sẽ gợi ý một bài học lãnh đạo bằng kỹ năng coaching đơn giản, dễ áp dụng. Đồng thời, chúng tôi cũng chia sẻ với bạn một bài thực hành tỉnh thức nho nhỏ để giúp bạn luôn hiện diện trong hiện tại, thấu hiểu bản thân, cân bằng cảm xúc, từ đó làm thật tốt công việc lãnh đạo của mình. Bản tin sẽ được gửi vào 10h sáng thứ 5 hàng tuần.
Nếu bạn cảm thấy bản tin này là hữu ích, hãy chia sẻ nó với những người xung quanh nhé!