[Leader As Coach 71] Làm thế nào để người lãnh đạo tăng chỉ số thích nghi (AQ)?
Chỉ số thích nghi là gì và 03 bước để người lãnh đạo gia tăng chỉ số này.
Trong thế giới VUCA đầy biến động, khả năng thích nghi với hoàn cảnh mới là một trong những yêu cầu quan trọng với một người lãnh đạo. Trong bản tin Leader As Coach tuần này, chúng ta cùng khám phá sâu về chỉ số thích nghi (AQ) và cách coaching có thể hỗ trợ người lãnh đạo phát triển năng lực này.
Chỉ số thích nghi (AQ) là gì?
Chỉ số thích nghi (Adaptability Quotient - AQ) là khả năng xác định điều gì là phù hợp, bước ra khỏi kiến thức và cách làm cũ, vượt qua thách thức và linh hoạt thay đổi để thích nghi với hoàn cảnh. Một nhà lãnh đạo có chỉ số AQ cao thường có những biểu hiện như:
Cởi mở với sự thay đổi, coi thay đổi là cơ hội phát triển thay vì coi đó là thách thức
Chủ động buông bỏ định kiến, sẵn sàng lắng nghe vấn đề từ quan điểm, góc nhìn khác nhau của nhân viên
Ưu tiên phát triển kĩ năng mới và liên tục đầu tư vào việc học hỏi của bản thân để chuẩn bị tốt hơn cho các tình huống chưa biết trước trong tương lai
Bởi nhu cầu khách hàng, xu hướng thị trường và tiến bộ công nghệ đang không ngừng phát triển, doanh nghiệp cần có khả năng tự điều chỉnh và thích nghi với sự thay đổi để duy trì tính cạnh tranh. Để làm được điều này, họ cần có những nhà lãnh đạo và nhân viên có chỉ số AQ cao để dễ dàng thích ứng với nhiều viễn cảnh khác nhau của công việc. Đó là lý do tại sao chỉ số AQ hiện đã trở thành một thước đo thiết yếu để đánh giá nhân sự và lãnh đạo.
Gợi ý giúp nhà lãnh đạo tăng chỉ số AQ
Điều chỉnh nhận thức (Reframing)
Điều chỉnh nhận thức về sự thay đổi sẽ giúp người lãnh đạo tiếp cận vấn đề theo một góc độ tích cực hơn. Nhận thức ở đây bao gồm: Hiểu biết của người lãnh đạo về chỉ số AQ, cách người lãnh đạo nhìn nhận thay đổi và cảm xúc khi đối diện với thay đổi.
Khi người lãnh đạo hiểu rằng chỉ số AQ là yếu tố không thể thiếu cho thành công bền vững, họ sẽ muốn biến khả năng thích nghi thành kỹ năng “cứng” trong cuộc sống và công việc, thay vì chỉ thụ động đối mặt khi thay đổi thực sự xảy ra. Đây cũng có thể là một mục tiêu quan trọng mà người lãnh đạo có thể làm việc cùng người coach của mình.
Bên cạnh đó, việc người lãnh đạo nhìn nhận sự thay đổi là nguy hay cơ sẽ định hình cảm xúc của họ. Bản năng tự nhiên của con người là ưa thích ổn định, an toàn, do đó, thay đổi thường được nhìn nhận như một sự mất mát, khó khăn. Khi hiểu rằng để phát triển thì sự thay đổi là tất yếu, thay đổi ấy là tích cực hay tiêu cực phụ thuộc vào khả năng thích nghi của chính mình, người lãnh đạo sẽ gỡ bỏ được rào cản cảm xúc ban đầu, trở nên thông suốt, lí trí hơn khi bắt tay vào giải quyết tình huống.
Thiết kế quy trình thích nghi với thay đổi hiệu quả
Một quy trình thích nghi hiệu quả sẽ là một “bản lề” vững chắc cho hành động và cảm xúc của người lãnh đạo khi đối diện với thay đổi. Nếu bạn là lãnh đạo và chưa xây dựng được quy trình thích nghi cho mình, dưới đây là quy trình 3 bước bạn có thể tham khảo.
Bước 1: Nhận biết sự thay đổi (See it)
Sự thay đổi có thể là một quyết định lớn được thông báo tới toàn doanh nghiệp, hoặc xuất hiện dưới dạng những dấu hiệu nhỏ len lỏi trong từng bộ phận, đội nhóm. Càng nhận biết sớm, nhà lãnh đạo càng dễ dàng thích nghi.
Để nhận ra sự thay đổi, nhà lãnh đạo cần chủ động quan sát, thường xuyên giao tiếp cởi mở với đội nhóm để tìm ra những “insight” ngầm trong công việc hiện tại. Việc tạo không gian an toàn để chia sẻ, đón nhận góc nhìn của nhân viên một cách nhân thành cũng giúp người lãnh đạo đánh giá được tầm quan trọng và mức độ ảnh hưởng của thay đổi tới đội nhóm hay tổ chức, từ đó đưa ra kế hoạch hành động phù hợp.
Bước 2: Làm chủ tình huống (Own it)
Làm chủ tình huống không phải là nhà lãnh đạo cần tự nghĩ ra giải pháp và thực hiện thay đổi một mình, mà là dẫn dắt để mọi thành viên trong đội nhóm nhận thức được tình hình và cùng nhau thích nghi.
Sau khi đánh giá được mức liên quan, ảnh hưởng của sự thay đổi này tới các mục tiêu ngắn hạn, dài hạn của tổ chức, trước khi bắt đầu hành động, nhà lãnh đạo cần “khoanh vùng” trách nhiệm của bản thân và các thành viên trong đội nhóm. Việc cần làm là tiên phong nhận trách nhiệm và trao quyền cho những nhân sự phù hợp.
Bước 3: Xử lý tình huống (Solve it)
Bước cuối cùng là thực thi kế hoạch hành động đã đề ra và liên tục theo dõi, đánh giá để cải tiến. Lòng tin và sự gắn kết đội nhóm sẽ gia tăng đáng kể nếu nhà lãnh đạo tận dụng cơ hội này để giao tiếp, thấu hiểu nhân sự thông qua coaching.
Dù kế hoạch thích nghi với thay đổi của bạn có chi tiết đến mức nào, sẽ luôn có khả năng xuất hiện những tình huống phát sinh ngoài dự kiến. Nhà lãnh đạo có thể tăng chỉ số AQ của bản thân và các thành viên trong đội nhóm bằng các câu hỏi coaching, ví dụ như: “Chúng ta có thể làm gì khác để thích nghi nhanh hơn, hành động hiệu quả hơn?” Cần lưu ý, “làm gì khác” ở đây nên xuất phát từ việc “nghĩ khác đi”, thay vì “làm nhiều hơn” với tư duy, cách làm cũ.
Học từ người khác và từ chính mình
Tuy rằng khi đứng trước thay đổi, bạn có thể cảm thấy mình thật cô đơn khi phải đương đầu với sự không chắc chắn, nhưng hãy nhớ rằng mọi nhà lãnh đạo trên thế giới đều đã từng, đang và sẽ đối diện với sự thay đổi. Bản thân mỗi người từ khi sinh ra cũng đã trải qua nhiều sự thay đổi lớn nhỏ trong cuộc sống và công việc. Và điều làm nên sự khác biệt, giúp gia tăng chỉ số AQ nằm ở việc bạn có học được gì từ trải nghiệm của người khác và của chính mình trong quá khứ hay không.
Vì sao coaching có thể giúp lãnh đạo tăng chỉ số AQ?
Giống như trí thông minh cảm xúc (EQ), chỉ số AQ có thể được hình thành và nâng cao nhờ luyện tập chủ động, tích cực và đúng phương pháp. Khi nói đến tăng khả năng thích nghi với thay đổi, nhiều người thường nghĩ đến việc làm sao để kiểm soát yếu tố khách quan tốt hơn, trong khi đây chỉ là kết quả theo sau việc người lãnh đạo gia tăng nội lực bên trong của chính mình.
Lãnh đạo tăng chỉ số AQ chính là tăng khả năng tự nhận thức về bản thân và tình hình, kết nối sâu với nhân viên, tận dụng sức mạnh đội nhóm để vượt qua nghịch cảnh. Vì vậy, coaching có thể đóng nhiều vai trò trong quá trình này:
Khi người lãnh đạo được coach bởi các executive coach chuyên nghiệp: Bằng sự lắng nghe sâu và những câu hỏi mạnh mẽ, người coach sẽ như một tấm gương, giúp người lãnh đạo nhìn rõ tư duy, xu hướng hành vi, những điểm mù trong phong cách lãnh đạo. Hơn nữa, qua các phiên coach, người coach cũng sẽ giúp người lãnh đạo phát triển những quan điểm góc nhìn mới - những tư duy có thể giúp họ thích nghi với hoàn cảnh, vượt qua thách thức. Họ cũng sẽ đồng hành cùng người lãnh đạo trên hành trình thực hiện những sự thay đổi (ở cả cấp độ cá nhân và tổ chức).
Khi người lãnh đạo học và ứng dụng kỹ năng coaching: Với kỹ năng coaching, người lãnh đạo được phát triển nhiều kỹ năng nhỏ như: lắng nghe, tạo thiện cảm, đặt câu hỏi mạnh mẽ, tư duy phản biện,… Quan trọng hơn cả, người lãnh đạo học được cách nhìn vấn đề dưới nhiều lăng kính và góc nhìn. Từ đó, cả lãnh đạo và nhân viên đều có thể nâng cao khả năng thích nghi của mình.
Trong quá trình làm việc với các cấp lãnh đạo đến từ các doanh nghiệp hoạt động trong đa dạng lĩnh vực, chúng tôi nhận thấy khả năng thích nghi với thay đổi là bài toán khó của nhiều nhà lãnh đạo. Coach For Life tin rằng việc ứng dụng kỹ năng coaching để gia tăng nội lực của bản thân và đội nhóm là cách thức chủ động, tích cực nhất để một nhà lãnh đạo đối diện với các tình huống khó khăn.
Nếu bạn là một nhà quản lý và quan tâm tới việc phát triển nội lực, khả năng thích nghi trong công việc và cuộc sống, bạn có thể tham khảo dịch vụ Khai vấn Lãnh đạo (Executive Coach) của Coach For Life tại đây: https://www.coachforlife.vn/khai-van-lanh-dao.
Chúng tôi tin tưởng rằng, sự thay đổi mạnh mẽ nhất thường xuất phát từ bên trong. Trong bản tin tuần này, chúng tôi gợi ý bạn một bài thực hành tỉnh thức để chủ động kêu gọi những thay đổi tích cực đến với cuộc sống của bạn. Bài thực hành có tên: “Lời khẳng định tích cực”. Lời khẳng định tích cực là phương tiện để luật hấp dẫn được hiển lộ. Nó là một phần của quy luật tự nhiên và một cách chủ động để hấp dẫn những phẩm chất, giá trị hay năng lực mà bạn mong muốn có được trong cuộc sống.
Hàng ngày chúng ta vẫn thường có những suy nghĩ tiêu cực và vô vàn suy nghĩ lãng phí. Thay vì để một ngày trôi qua trong may rủi, chúng ta có cơ hội lựa chọn những suy nghĩ để thay đổi trạng thái năng lượng và số phận của mình. Những suy nghĩ tích cực sẽ quyết định thái độ và hành động của bạn.
Tuần này, bạn hãy tự thực hành với những lời khẳng định tích cực mà bạn tự nói với mình. Ví dụ như:
Tôi xứng đáng hạnh phúc!
Tôi không chấp nhận đau khổ người khác mang đến cho tôi.
Tôi hành động mạnh mẽ để thoát khỏi tình huống thay vì đổ lỗi, trách cứ ai đó.
Hãy nói ra những lời khẳng định với cảm xúc từ đáy lòng mình, kiên trì thực hành nhiều lần trong ngày và rồi bạn sẽ ngạc nhiên bởi sự màu nhiệm của nó.
Chúc bạn một kỳ nghỉ trọn vẹn niềm vui!
Leader As Coach là bản tin hàng tuần dành cho tất cả những ai muốn ứng dụng coaching và mindfulness vào công việc và cuộc sống của mình. Tại bản tin này, chúng tôi sẽ gợi ý một bài học lãnh đạo bằng kỹ năng coaching đơn giản, dễ áp dụng. Đồng thời, chúng tôi cũng chia sẻ với bạn một bài thực hành tỉnh thức nho nhỏ để giúp bạn luôn hiện diện trong hiện tại, thấu hiểu bản thân, cân bằng cảm xúc, từ đó làm thật tốt công việc lãnh đạo của mình. Bản tin sẽ được gửi vào 10h sáng thứ 5 hàng tuần.
Nếu bạn cảm thấy bản tin này là hữu ích, hãy chia sẻ nó với những người xung quanh nhé!